Czym są instrumenty finansowe?
Instrumenty finansowe to umowy między dwiema lub więcej stron, które tworzą pewne prawne zobowiązania, do przeprowadzenia określonych transakcji finansowych. Instrumenty finansowe mogą być podzielone na dwa główne rodzaje: instrumenty pierwotne i instrumenty pochodne. Te pierwsze są bezpośrednimi zobowiązaniami lub prawami do określonych rzeczy, takie jak pieniądze, akcje, obligacje, a także prawa do otrzymania lub dostarczenia określonej kwoty pieniędzy. Drugi rodzaj instrumentów finansowych są instrumenty pochodne, które pochodzą od wartości innej rzeczy, takiej jak akcje, obligacje, indeksy, waluty, surowce i inne.
Instrumenty finansowe pierwotne – rynek kapitałowy i pieniężny
Instrumenty pierwotne to takie, które powstają bezpośrednio z transakcji finansowych. Te obejmują akcje, obligacje, certyfikaty depozytowe, rachunki bieżące i inne. Akcje to udziały w kapitale spółki, które dają prawo do otrzymania dywidendy i udziału w zarządzaniu spółką. Obligacje to papiery wartościowe, które dają prawo do otrzymania odsetek oraz zwrotu nominalnej wartości po określonym czasie. Certyfikaty depozytowe to instrumenty wydawane przez banki, które gwarantują zwrot depozytu plus odsetki po upływie określonego czasu.
Instrumenty finansowe pochodne – opcje, futures i kontrakty swap
Instrumenty pochodne to te, które pochodzą od wartości innej rzeczy, często nazywanej „instrumentem bazowym”. Obejmują one opcje, futures i kontrakty swap. Opcje dają prawo, ale nie obowiązek, do zakupu lub sprzedaży określonej ilości instrumentu bazowego po ustalonej cenie w określonym czasie. Futures to umowy o zakupie lub sprzedaży instrumentu bazowego w przyszłości po cenie ustalonej w momencie zawarcia umowy. Kontrakty swap to umowy o wymianie strumieni płatności między dwoma stronami.
Ryzyko i zarządzanie ryzykiem w instrumentach finansowych
Każdy instrument finansowy wiąże się z pewnym stopniem ryzyka. Ryzyko to może wynikać z różnych źródeł, takich jak zmienność cen, zmiana stóp procentowych, ryzyko niewypłacalności kontrahenta, ryzyko polityczne i inne. Zarządzanie ryzykiem polega na identyfikacji, ocenie i kontrolowaniu tych ryzyk. Do najpopularniejszych technik zarządzania ryzykiem należy dywersyfikacja, zabezpieczanie (hedging) i użycie instrumentów pochodnych.
Regulacje i nadzór nad instrumentami finansowymi
Instrumenty finansowe są regulowane i monitorowane przez różne organy regulacyjne na całym świecie, aby zapewnić stabilność i przejrzystość rynków finansowych. W Polsce głównym organem regulacyjnym jest Komisja Nadzoru Finansowego. Regulacje obejmują wymogi dotyczące kapitału, informacje do ujawnienia, praktyki handlowe i inne. Celem tych regulacji jest ochrona inwestorów, promowanie sprawiedliwości i efektywności rynku oraz utrzymanie stabilności systemu finansowego.
