Definicja ekspansywnej polityki monetarnej
Ekspansywna polityka monetarna, znana również jako 'luźna polityka monetarna’, to strategia stosowana przez banki centralne, której celem jest stymulowanie wzrostu gospodarczego i zwiększenie inflacji. Polega ona na zwiększaniu podaży pieniądza w gospodarce, co realizuje się poprzez obniżanie stóp procentowych, skup aktywów lub bezpośrednie finansowanie rządu.
Decyzje o wprowadzeniu ekspansywnej polityki monetarnej zazwyczaj podejmowane są w sytuacji, gdy gospodarka boryka się z problemami, takimi jak recesja lub deflacja. Obniżenie stóp procentowych sprawia, że pożyczki są tańsze, co skłania firmy i osoby prywatne do zaciągania kredytów i zwiększania wydatków. W efekcie, zwiększa się popyt na towary i usługi, co stymuluje wzrost gospodarczy.
Instrumenty ekspansywnej polityki monetarnej
Do najważniejszych narzędzi ekspansywnej polityki monetarnej należą: obniżanie stóp procentowych, operacje open market, zasady rezerw obowiązkowych i operacje dyskontowe. Obniżenie stóp procentowych to najczęściej stosowany instrument tej polityki. Jest to bezpośredni sposób na zwiększenie podaży pieniądza, ponieważ banki komercyjne mogą pożyczać więcej pieniędzy od banku centralnego po niższym oprocentowaniu.
Operacje open market to kolejne narzędzie, które polega na kupowaniu i sprzedawaniu obligacji rządowych przez bank centralny. Kupowanie obligacji zwiększa podaż pieniądza w gospodarce, ponieważ bank centralny „tworzy” pieniądze, które są używane do ich zakupu. Zasady rezerw obowiązkowych i operacje dyskontowe to inne instrumenty, które mogą być używane do stymulowania gospodarki.
Wpływ ekspansywnej polityki monetarnej na gospodarkę
Ekspansywna polityka monetarna może mieć znaczący wpływ na gospodarkę. Przede wszystkim, zwiększa podaż pieniądza, co prowadzi do obniżenia stóp procentowych. Niższe stopy procentowe sprawiają, że kredyty są tańsze, co skłania firmy do zaciągania pożyczek na inwestycje, a konsumentów do zwiększania wydatków.
Oprócz tego, ekspansywna polityka monetarna może prowadzić do zwiększenia inflacji. Wzrost podaży pieniądza w gospodarce może spowodować, że ceny towarów i usług zaczną rosnąć. Dlatego też, banki centralne muszą uważnie monitorować poziom inflacji i odpowiednio dostosowywać swoje działania.
Potencjalne zagrożenia związane z ekspansywną polityką monetarną
Pomimo swoich zalet, ekspansywna polityka monetarna nie jest pozbawiona ryzyka. Przede wszystkim, może prowadzić do nadmiernego wzrostu inflacji. Jeśli bank centralny zbyt szybko zwiększy podaż pieniądza, może to doprowadzić do gwałtownego wzrostu cen, co z kolei może destabilizować gospodarkę.
Innym potencjalnym zagrożeniem jest tzw. „pułapka płynności”. Jeśli stopy procentowe są już bardzo niskie, dalsze ich obniżanie może nie przynieść oczekiwanych efektów. W takiej sytuacji, banki mogą nie być skłonne do udzielania kredytów, mimo niskiego oprocentowania, a konsumenci mogą nie być skłonni do zwiększania wydatków.
Przykłady stosowania ekspansywnej polityki monetarnej
Jednym z najbardziej znanych przykładów zastosowania ekspansywnej polityki monetarnej jest działanie Banku Japonii w latach 90. XX wieku, kiedy to próbował on zwalczyć długotrwałą deflację. Bank obniżył stopy procentowe prawie do zera i przeprowadził szereg operacji na otwartym rynku, aby zwiększyć podaż pieniądza.
Innym przykładem jest reakcja Federalnej Rezerwy USA na kryzys finansowy w 2008 roku. Fed obniżył stopy procentowe do bliskich zeru i przeprowadził program skupu aktywów, znanego jako „quantitative easing”, aby stymulować gospodarkę. Te działania pomogły w stabilizacji systemu finansowego i ożywieniu gospodarki.
